Në Shtator 1955, John McCarthy, një asistent profesor i matematikës në Kolegjin Dartmout, propozoi me guxim se “çdo aspekt i të mësuarit ose ndonjë veçori tjetër e inteligjencës në parim mund të përshkruhet aq saktë sa që mund të bëhet një makinë për ta simuluar atë.”
McCarthy e quajti këtë fushë të re të studimit “inteligjencë artificiale” dhe sugjeroi që një përpjekje dy-mujore nga një grup prej 10 shkencëtarësh mund të bënte përparime domethënëse në zhvillimin e makinave që mund të “përdorin gjuhën, të formojnë abstraksione dhe koncepte, të zgjidhin llojet e problemeve të rezervuara tani për njerëzit dhe të përmirësojnë veten e tyre “.
Në atë kohë, shkencëtarët besonin me optimizëm se së shpejti do të kishim makina që mendojnë e që mund të bëjnë secilën punë që një njeri mund të bënte. Tani, më shumë se gjashtë dekada më vonë, përparimet në shkencën e kompjuterëve dhe robotika na kanë ndihmuar të automatizojmë shumë nga detyrat që kërkonin më parë fuqinë fizike dhe mendore të njerëzve.Por inteligjenca e vërtetë artificiale, siç e konceptoi McCarthy,vazhdon të na befasoj.
Çka saktësisht është inteligjenca artificiale (AI)?
Një sfidë e madhe me inteligjencën artificiale është se është një term i gjerë dhe nuk ka ndonjë marrëveshje të qartë për përcaktimin e saj.
Siç u përmend, McCarthy propozoi AI të zgjidhte problemet ashtu si bëjnë njerëzit: “Përpjekja përfundimtare është të bëjmë programe kompjuterike që mund të zgjidhin probleme dhe të arrijnë qëllime në botë, si dhe në njerëz,” tha McCarthy.
Andrew Moore, Dekan i Shkencave Kompjuterike në Universitetin Carnegie Mellon, dha një përkufizim më modern për termin në një intervistë në 2017 për Forbes: “Inteligjenca artificiale është shkenca dhe inxhinieria e bërjes së kompjuterëve të sillen në mënyra që, deri vonë, menduam se kërkohej inteligjencë njerëzore. ”
Por të kuptuarit tonë për “inteligjencën artificiale” dhe pritjet tona për teknologjinë po evoluojnë vazhdimisht. Zachary Lipton, redaktori i Approximately Correct, e përshkruan termin AI si “frymëzues, një objektiv lëvizës bazuar në ato aftësi që njerëzit posedojnë por jo edhe makinat”. Me fjalë të tjera, gjërat që ne presim nga AI ndryshojnë me kalimin e kohës.
Për shembull, në vitet ’50, shkencëtarët e shikonin shahun si sfida më e madhe për inteligjencën artificiale. Por sot, shumë pak do t’i konsiderojnë makinat që luajnë shah si AI. Kompjuterët tashmë janë duke trajtuar probleme shumë më të ndërlikuara, përfshirë zbulimin e kancerit, drejtimin e makinave dhe përpunimin e komandave zanore.
AI e kufizuar vs. AI e përgjithshme
Brezi i parë i shkencëtarëve dhe vizionarëve të AI besonte se përfundimisht do të ishim në gjendje të krijonim inteligjencë të nivelit njerëzor.
Por disa dekada të hulumtimit të AI kanë treguar se përsëritja e zgjidhjes së problemeve komplekse dhe mendimit abstrakt të trurit të njeriut është jashtëzakonisht e vështirë. Për një gjë, ne njerëzit jemi shumë të mirë në përgjithësimin e njohurive dhe zbatimin e koncepteve që mësojmë në një fushë në tjetrën. Ne gjithashtu mund të marrim vendime relativisht të besueshme bazuar në intuitën si dhe me pak informacion. Me kalimin e viteve, AI me nivel të inteligjencës që i afrohet njeriut është bërë i njohur si inteligjencë e përgjithshme artificiale (AGI) ose AI e fortë.
Fillimi dhe eksitimi rreth AI tërhoqën interes dhe fonde nga agjencitë qeveritare dhe kompanitë e mëdha. Por shumë shpejt u bë e qartë se në kundërshtim me perceptimet e hershme, inteligjenca në nivel të njeriut nuk ishte lehtë e arritshme, dhe shkencëtarët ishin nën presion të fort për të riprodhuar funksionalitetet më themelore të mendjes njerëzore. Në vitet 1970, premtimet dhe pritjet e paplotësuara përfundimisht çuan në “dimrin e AI”, një periudhë gjatë së cilës interesi dhe financimi i publikut në AI u zvogëlua.
U deshën shumë vite inovacion dhe një revolucion në teknologjinë e mësimit të thellë për të ringjallur interesin për AI. Por edhe tani, përkundër përparimeve të mëdha në inteligjencën artificiale, asnjë nga qasjet e tanishme ndaj AI nuk mund të zgjidhë problemet në të njëjtën mënyrë siç bën mendja njerëzore, dhe shumica e ekspertëve besojnë se AGI (inteligjenca artificiale e përgjithshme) është të paktën dekada larg.
AI, i kufizuar ose i dobët, nuk synon të riprodhojë funksionalitetin e trurit të njeriut, dhe përkundrazi përqendrohet në optimizimin e një detyre të vetme.AI i kufizuar tashmë ka gjetur përdorim në shumë aplikacione në botën reale, siç janë njohja e fytyrave, shndërrimi i zërit në tekst, rekomandimi i videove në YouTube dhe shfaqja e përmbajtjeve të personalizuara në njoftimet në Facebook.
Në vitin 2015, Presidenti i Combinator Y, Sam Altman dhe CEO i Tesla-s Elon Musk, dy admirues të tjerë të AGI, bashkë-themeluan OpenAI, një laborator kërkimi jofitimprurës që synonte të krijojë inteligjencë të përgjithshme artificiale në një mënyrë që të përfitojë të gjithë njerëzimi. (Musk është larguar që nga ajo kohë.)
Të tjerë besojnë se inteligjenca e përgjithshme artificiale është një qëllim i kotë. “Ne nuk kemi nevojë t’i kopjojmë njerëzit. Kjo është arsyeja pse unë përqendrohem të kemi mjete për të na ndihmuar në vend që të kopjojmë atë që ne tashmë dimë se si të bëjmë. Ne duam që njerëzit dhe makinat të partnerizohen dhe të bëjnë diçka që ata nuk mund ta bëjnë vetë”, thotë Peter Norvig, Drejtor i Kërkimeve në Google.
Shkencëtarët si Norvig besojnë se AI i kufizuar mund të ndihmojë në automatizimin e detyrave të përsëritura dhe të mundimshme dhe të ndihmojë njerëzit të bëhen më produktivë. Për shembull, mjekët mund të përdorin algoritme AI për të ekzaminuar skanimet me rreze X me shpejtësi të mëdha, duke i lejuar ata të kontrollojnë më shumë pacientë. Një shembull tjetër i AI të kufizuar është luftimi i sulmeve në internet: Analistët e sigurisë mund të përdorin AI për të gjetur sinjalet e shkeljeve të të dhënave në gigabajt e që transferohen përmes rrjeteve të kompanive të tyre.
Cilat janë shembujt e inteligjencës artificiale?
Këtu janë disa nga mënyrat se si AI po sjell ndryshime të jashtëzakonshme në fusha të ndryshme.
Makinat vetë-drejtuese: Përparimet në inteligjencën artificiale na kanë sjellë shumë pranë bërjes së realitetit të ëndrrës dhjetëvjeçare për ngarje autonome. Algoritmet e AI janë një nga komponentët kryesorë që mundësojnë veturat që drejtojnë vetveten të kuptojnë rrethinën, duke marrë burime nga kamerat e instaluara përreth automjetit dhe duke detektuar objekte si rrugë, shenja trafiku, makina të tjera dhe njerëz.
Asistentët dixhitalë dhe folësit inteligjentë: Siri, Alexa, Cortana dhe Google Assistant përdorin inteligjencën artificiale për të shndërruar fjalët e folura në tekst dhe të krijojnë komanda specifike në bazë të tekstit. AI ndihmon asistentët dixhitalë të kuptojnë nuanca të ndryshme në gjuhën e folur dhe sintetizojnë zërat e ngjashëm me njerëzit.
Përkthime: Për shumë dekada, përkthimi i tekstit midis gjuhëve të ndryshme ishte një pikë e dobët për kompjuterët. Por mësimi i thellë ka ndihmuar në krijimin e një revolucioni në shërbime të tilla si Google Translate. Për të qenë e qartë, AI ka ende një rrugë të gjatë përpara se të zotërojë gjuhën njerëzore, por deri më tani, përparimet janë spektakolare.
Njohja e fytyrës: Njohja e fytyrës është një nga aplikimet më të njohura të inteligjencës artificiale. Ka shumë përdorime, përfshirë zhbllokimin e telefonit tuaj, pagesën me fytyrën tuaj dhe zbulimin e ndërhyrjeve në shtëpinë tuaj. Por disponueshmëria në rritje e teknologjisë së njohjes së fytyrës ka shkaktuar gjithashtu shqetësime në lidhje me privatësinë, sigurinë dhe liritë civile.
Mjekësia: Nga zbulimi i kancerit të lëkurës dhe analizimi i rrezeve X dhe skanimeve të MRI deri te ofrimi i këshillave shëndetësore të personalizuara dhe menaxhimi i të gjithë sistemeve të kujdesit shëndetësor, inteligjenca artificiale është duke u bërë aftësuesi kryesor në kujdesin shëndetësor dhe mjekësi. AI nuk do të zëvendësojë mjekun tuaj, por mund të ndihmojë për të sjellë shërbime më të mira shëndetësore, veçanërisht në zonat e paprivilegjuara, ku asistentët shëndetësorë AI mund të marrin një pjesë të ngarkesës nga shpatullat e disa praktikuesve të përgjithshëm që duhet të shërbejnë për popullata të mëdha .
E ardhmja e AI
Në përpjekjen tonë për të thyer kodin e AI dhe për të krijuar makina të të menduarit, ne kemi mësuar shumë për kuptimin e inteligjencës dhe arsyetimit. Dhe falë përparimeve në AI, ne po realizojmë detyra krahas kompjuterëve tanë që dikur konsideroheshin si fusha ekskluzive e trurit të njeriut.
Disa nga fushat në zhvillim ku AI po bën progres përfshin artin, ku algoritmet e AI po manifestojnë llojin e tyre unik të krijimtarisë. Ekziston gjithashtu shpresa se AI do të ndihmojë në luftimin e ndryshimit të klimës, kujdesin për të moshuarit dhe përfundimisht krijimin e një të ardhme utopike ku njerëzit nuk kanë nevojë të punojnë fare. /pcmag/
