Shfrytëzimi kolonial

Në mes të shekullit të 18-të dhe fillimit të shekullit të 19-të, më saktësisht në vitin 1800, produkti i brendshëm bruto (PBB) i Evropës dhe Amerikës së bashku ishte rreth 28 për qind e produktit të brendshëm bruto të botës, ndërsa PBB-ja e atyre vendeve që sot janë vendet e varfra të Botës së Tretë ishte mbi 70 për qind. Vetëm nënkontinenti indian përbënte rreth 20 për qind të PBB-së botërore në vitin 1800. Fakti është se këta dy shekuj ishin shekuj zhvillimi për disa pjesë të botës dhe shekuj prapambetjeje për disa pjesë të tjera të globit. Ka pasur një zhvendosje të madhe të pasurisë botërore. Raporti botëror i zhvillimit për vitin 2000 paraqet një pamje shumë alarmante. Në fund të shekullit të 20-të, vendet që përbëjnë 18 për qind të popullsisë së botës (22 vende të zhvilluara) zotërojnë 87 për qind të produktit botëror. Pjesa tjetër, 82 për qind e popullsisë së botës (167 vende), duhet të jetojë me vetëm 13 për qind të prodhimit botëror. Dhe pjesa e këtyre 82 për qind po tkurret çdo vit. Ekziston një transferim neto i burimeve nga vendet e varfra të botës drejt vendeve të pasura. Pasurimi i të pasurve dhe varfërimi i të varfërve është bërë gjendja e njerëzimit dhe kërcënimi më i madh për të ardhmen e tij.

Në krijimin e kësaj situate, një pjesë e madhe e përgjegjësisë qëndron mbi supet tona. Megjithatë, faktet dhe realitetet historike duhet të pranohen dhe të trajtohen gjithashtu. Duhet të kuptojmë se nën hijen kërcënuese të kolonialistëve, si kapitalistë ashtu edhe socialistë, sisteme shfrytëzuese, të padrejta dhe hegjemoniste u imponuan mbi mbarë botën. Nuk mund të mohohet fakti se, ndërsa përvetësimi ekonomik, pushtimet politike dhe luftërat agresive (d.m.th. disa vende që pushtojnë dhe dominojnë vende dhe rajone të tjera të mëdha) kanë ekzistuar gjithmonë në histori, vetëm gjatë epokës së kolonizimit evropian që për herë të parë në historinë njerëzore ndodhi një transferim i tillë i burimeve dhe pasurisë në shkallë të nga pjesa tjetër e botës drejt disa zonave të kufizuara. Nëse shikoni librin Rritja dhe Rënia e Fuqive të Mëdha të Paul Kennedy-t, do të zbuloni se ky historian perëndimor pranon se natyra e imperializmit gjatë disa shekujve të fundit ka qenë cilësisht e ndryshme nga epokat e mëparshme të sundimit të huaj, sepse gjatë kësaj periudhe gjejmë një transferim të gjerë të pasurisë dhe burimeve, pothuajse një rishpërndarje të burimeve botërore në dobi të sundimtarëve të huaj. Kolonitë u shfrytëzuan për të pasuruar të ashtuquajturën “mëmëdhe”.

Kjo nuk ndodhi vetëm në formën e aseteve monetare. Ari dhe fondet nuk ishin të vetmet mjete të transferimit. Edhe qeniet njerëzore u përdorën si mallra. Filloi me grabitjen e pasurive të çmuara, u zhvillua në formën e tregtisë dhe transferimit të burimeve fizike, u forcua dhe u përforcua nga tregtia e skllevërve, puna e detyruar dhe trafikimi i fëmijëve dhe tani po përsoset nën emrin e globalizimit, liberalizimit dhe skllavërisë së borxhit institucional. Skllavëria nuk ka vetëm një formë: ajo shfaqet në shumë mënyra dhe forma të ndryshme.

 

Artikulli paraprakRënia e komunizmit dhe ngritja e kapitalizmit