Si u bënë Shtetet e Bashkuara të Amerikës vendi më i pasur në botë?

Një pjesë e rëndësishme e analizave historike janë bërë për ecurinë e ekonomive britanike dhe amerikane rreth fillimit të shekulli XX-të.

Që nga fillimi, vëzhguesit kanë analizuar bollëkun e burimeve natyrore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës si avantazh fillestar, veçanërisht në bujqësi. Përfundimi befasues që del nga historia është se bollëku i burimeve bashkëvepron me ekonominë e shkallës për të krijuar një avantazh teknologjik në prodhim që vazhdoi sukseshëm gjatë atij shekulli.

Shtetet e Bashkuara e filluan si importuese e teknologjive evropiane, por deri në dekadat e para të shekullit XIX-të, në mënyrë të veçantë filluan të shfaqen teknologjitë amerikane. Ndërmarrësit dhe shpikësit krijuan makina të specializuara që ekonomizuan më tej përpjekje njerëzore dhe shfrytëzoi në mënyrë të përsosur burimet natyrore dhe energjinë që ishin në dispozicion.

Kombet e tjera në botën e re gjithashtu u përballën me çmime të ulëta për burimet natyrore në krahasim me punën. Për për shembull, të dhënat e Angus Maddison, sugjerojnë që Australia kishte nivelin më të lartë të Prodhimit të Brendshëm Bruto për frymë nga 1870-1900, sepse rezerva e saj e burimeve ishte e madhe në raport me popullsinë e saj.

Çfarë i bënë Shtetet e Bashkuara unike, ishte kombinimi i bollëkut të burimeve me tregjet e mëdha. Në vitin 1820, popullsia në Argjentinë ishte 534 mijë, 33 mijë në Australi dhe 9.6 milionë në Shtetet e Bashkuara. Për më tepër, edhe në këtë datë të hershme, Shtetet e Bashkuara kishin një sistem transporti dhe një infrastrukturë tregtare që në mënyrë efektive lidhi shumicën e qytetarëve të saj në një treg vërtet kombëtar. Nga 1870, popullsia ishte rritur në 1.8 milion në Argjentinë, 1.6 milion në Australi dhe 40 milionë në Shtetet e Bashkuara, një e treta më shumë sesa jetonte në Britani të Madhe në atë kohë.

Siç ka vërejtur Nathan Rosenberg, tregjet e mëdha, të cilat gjithashtu ishin të populluara këtu nga konsumatorë relativisht homogjenë, kishin rëndësi, sepse ato inkurajuan firmat të bëjnë projektimin dhe vendosën kostot e nevojshme për prodhime të shkallës të mallrave të standardizuara.

Siç thekson ai, kjo kishte rëndësi sepse ato shkaktonin tregje të mëdha për makineritë e specializuara.

Dallimet në stimujt e krijuar nga madhësia e tregut ishin me sa duket me pasojë të madhe kur popullsitë ndryshojnë me një faktor 10 ose 20 dhe flukset e mallrave midis kombeve ishin ende relativisht të kufizuara. Prova të tjera të drejtpërdrejta që madhësia e tregut dhe stimulimet kishin rëndësi për shpikje mund të nxirret në pah nga provat e Kenneth Sokoloff si dhe shpërndarja gjeografike e çmimeve për patentë në Shtetet e Bashkuara. Të dhënat e tij tregojnë se veprimtaria shpikëse ishte e përqendruar në vendet që kishin qasje në transport të lirë, dhe se ajo u zgjerua në zona të reja kur sistemi i transportit u përmirësua.

Bollëku i burimeve dhe efektet në shkallë ishin, pra elemente, thelbësore në zhvillimin e prodhimit duke përdorur makineri të specializuara, mallra të standardizuara dhe pjesët e këmbyeshme.

Nga mesi i shekullit të XIX-të, kur britanikët filluan së pari të shihnin avantazhet e specializimit u vu re se ky sistem u përdor në vetëm disa industri, për armë më së shumti. Industri të tjera të rëndësishme në Shtetet e Bashkuara, të tilla si bërja e hekurit, ende mbeti prapa homologëve të tyre britanikë.

Mori një gjysmë shekulli ose më shumë për të ardhurat për frymë në Shtetet e Bashkuara për të kaluar ato të Britanisë së Madhe. Efektet e shkallës vazhduan të jenë vendimtare në periudhat e mëvonshme gjithashtu.

Në fillim, makineritë bëheshin në dyqanet e makinave që ishin pjesë e ndërmarrjeve të mëdha prodhuese si fabrikat e tekstilit. Kur tregjet u rritën, këto dyqane përfundimisht u ndanë nga firmat mëmë dhe filluan të veprojnë si furnizues të shumë firmave. Megjithatë, rritja në tregjet e mundshme erdhi jo vetëm përmes rritjes në industrinë e firmave mëmë. Shumica e saj erdhi nga rritja në industri të tjera sepse sic ka thënë Rosenberg u identifikuara një proces teknologjik konvergjence, e cila krijoi një efekt shkalle shtesë të ndryshëm nga një procesi lidhur me madhësinë e popullsisë. Firmat e angazhuara në prodhimin e shumë llojeve të ndryshme të mallrave (përfshirë vetë makineritë) përdorën të njëjtat lloje të makinerive për të formuar së pari dru, pastaj metal.

Kështu, ish-dyqani i makinerive të fabrikës së tekstilit shiti jo vetëm për firmat e tjera të tekstilit, por për të gjitha mënyrat e ndërmarrjeve prodhuese. Si rrjedhojë përhapja e mjeteve të specializuara të makinerive ishte e kufizuar vetëm nga madhësia e tregut.

Kështu, ekonomia e shkallës ka vepruar përmes tregjeve më të mëdha për të dy mallrat: përfundimtare dhe mallrat kapitale.

Ekonomia e shkallës në këtë kuptim u përcaktua nga madhësia e popullsisë, integrimi i tregut dhe konvergjenca teknologjike. Sasia e madhe e burimeve natyrore ishte e rëndësishme fillimisht sepse ajo ndryshoi çmimin e materialeve në lidhje me punën, duke inkurajuar kështu përdorimin e makinerive. Me kalimin e kohës, sasi të bollshme burimeve natyrore krijuan një efekt shtesë të ekonomisë së shkallës në lidhje me furnizimin e po ashtu të gjërave që mund të shndërrohen nga idetë e reja veçanta.

Efekti ishte më i dukshëm në zhvillimin e përdorimeve për nënprodukte. Për shembull, sasia e mbeturinave të kafshëve u rrit me zgjerimin e industrisë së paketimit të mishit. Përqendrimi gjeografik gjithashtu u rrit pasi ftohja dhe hekurudha e bëri të mundur që paketimi i mishit të ndahet.

Kjo rritje e vëllimit të nënprodukteve të kafshëve dhe përqendrimi krijoi stimuj për firmat që të dalin me receta të reja për përdorimin e papërpunuar, materiale që më parë ishin hedhur si mbeturina. Ky proces përfundimisht çoi në zhvillimin e një industrie të nënprodukteve që ishin një nga përdoruesit e hershëm të kimisë industriale. I njëjti motiv çoi në investimet e reja që duheshin për shfrytëzonimin e burimeve të tjera natyrore.

Për shkak të burimeve natyrore që ishin në dispozicion dhe tregjeve të mëdha për mallra, u rritën investimet në teknologjitë themelore për nxjerrjen dhe përpunimin e këtyre burimeve. Kjo mundësoi që Shtetet e Bashkuara të Amerikës të bëheshin furnizuesit kryesor në botë i pothuajse cdo materiali të papërpunuar industrial, një fakt që pasqyrohet me intensitet të lartë dhe në rritje të burimet në eksportet e saja nga 1880-1930.

Efektet e shkallës nuk janë faktori i vetëm interesant për këtë histori suksesi. Për shembull, institucione të reja si Shtetet e Bashkuara Gjeologjike, universitetet private, firmat e mëdha multidivizionale dhe laboratori i specializuar për kërkime shkencore, gjithashtu ishin të rëndësishëm.

Artikulli paraprakTurqia dhe India të vetmet me rritje ekonomike në G20
Artikulli tjetër10 gjëra që nuk duhet t’i bëni gjatë kohës sa e mbushni baterinë e telefonit