Nga momenti kur merrni vendimin për të krijuar një biznes, jeni në “ciklin e jetës” së biznesit. Kjo do t’ju shohë të udhëtoni nga idea në startup, dhe nëse është e suksesshme, deri në fazat e rritjes dhe pjekurisë. Një vështrim në secilën nga fazat e ciklit të jetës së biznesit nxjerr në pah një grup unik pengesash për t’u trajtuar dhe kapërcyer.
Do të duhet të jeni fleksibël në të menduarit dhe të përshtatni strategjinë ndërsa ecni përpara. Në të vërtetë, kërkohen qasje të ndryshme për depërtimin në treg kundrejt, asaj që mund të kërkohet për të siguruar rritje ose për të mbajtur pjesën e tregut. Sipas Raportit të fundit të Startup Genome, rreth 90% e atyre startup-eve që dështojnë, e bëjnë këtë kryesisht për shkak të vetë-shkatërrimit. Ishin zgjedhjet e këqija të vetë themeluesve ose mungesa e gatishmërisë, më shumë se sa të ashtuquajturat “fat i keq” ose kushtet e tregut, që ishin jashtë kontrollit të tyre.
Kuptimi i pozicionit në ciklin e jetës së biznesit, thjesht mund të ndihmojë të qëndroni pak përpara lojës dhe të sfidoni shanset, pasi parashikoni sfidat dhe pengesat e mundshme që keni përpara, ose jeni rrugës, pavarësisht nga faza në të cilën keni për të kaluar. Kur biznesi juaj rritet dhe zhvillohet, po kështu bëjnë edhe qëllimet, objektivat, përparësitë dhe strategjitë e biznesit – dhe kjo është arsyeja pse një vetëdije për fazën e ciklit të jetës së biznesit ku ndodheni, mund të jetë e dobishme.
Faza 1: Ideja dhe Zhvillimi
Ky është fillimi i ciklit të jetës së biznesit, para se fillimi juaj të ekzistojë edhe zyrtarisht. Keni idenë e biznesit dhe jeni gati të vazhdoni. Por, së pari duhet të vlerësoni se sa e mundimshme do të jetë fillimi. Në këtë fazë, ju duhet të merrni këshilla dhe mendime për potencialin e idesë së biznesit nga sa më shumë burime të jetë e mundur: miqtë, familjen, kolegët, bashkëpunëtorët e biznesit ose ndonjë specialist të industrisë ku mund të keni qasje. Në fund të fundit, suksesi i biznesit do të zbresë në shumë faktorë – përfshirë aftësitë zotëruese, gatishmërinë e tregut që dëshironi të hyni dhe, natyrisht, themelin financiar të vendosur (si do ta financoni fillimin?). Në disa mënyra, kjo është faza e kërkimit të shpirtit. Është vendi ku ju bëni një hap prapa dhe merrni parasysh realizueshmërinë e idesë suaj të biznesit dhe gjithashtu pyesni veten nëse keni atë që duhet për ta bërë atë një sukses.
Faza 2: Fillimi
Pasi të keni vlerësuar e testuar idenë tuaj të biznesit dhe jeni të kënaqur të filloni, është koha ta zyrtarizoni dhe të startoni. Shumë besojnë se kjo është faza më e rrezikshme e të gjithë ciklit të jetës. Në fakt, besohet se gabimet e bëra në këtë fazë ndikojnë në ndërmarrjen për vite të tëra dhe janë arsyeja kryesore pse 25% e ndërmarrjeve të reja nuk arrijnë ditëlindjen e pestë. Përshtatshmëria është thelbësore këtu. Shumicën e kohës tuaj në këtë fazë do ta kaloni duke ndryshuar produktet ose shërbimet tuaja, bazuar në reagimet fillestare të klientëve të parë. Mund të arrijë deri në pikën ku jeni duke bërë kaq shumë ndryshime në ofertë sa të filloni të ndjeni pak konfuzion. Këshilla kryesore këtu është që të jepni energjitë tuaja mes turbullirave. Të jeni të sigurt se qartësia do të vijë edhe një herë.
Faza 3: Rritja dhe Krijimi
Nëse jeni në këtë fazë, biznesi juaj duhet të gjenerojë një burim të qëndrueshëm të të ardhurave dhe të sigurojë klientë të rinj. Fluksi i parave duhet të fillojë të përmirësohet, pasi të ardhurat e përsëritura ndihmojnë në mbulimin e shpenzimeve të vazhdueshme. Sfida më e madhe për sipërmarrësit në këtë fazë është ndarja e kohës midis një liste të re kërkesash, që kërkojnë vëmendje – menaxhimi i niveleve në rritje të të ardhurave, pjesëmarrja tek klientët, trajtimi i konkurrencës, akomodimi i një fuqie punëtore në rritje, etj. Punësimi i njerëzve të zgjuar me aftësi plotësuese është e nevojshme për të përfituar sa më shumë nga potenciali i kompanisë gjatë kësaj faze. Kështu, çdo themelues i mirë do të kalojë shumë kohë i përfshirë direkt në procesin e rekrutimit. Është thelbësore që të filloni të merrni rolin si drejtues i kompanisë në këtë fazë. Ndërsa do të jeni akoma në vijën e frontit, mjaft shpesh duhet të jeni të vetëdijshëm se si ekipi i zgjeruar dhe shumë i kualifikuar do të marrë një pjesë të madhe të përgjegjësive që ishin më parë nën kontrollin tuaj. Është detyra juaj tani të filloni vendosjen e rendit dhe kohezionit të vërtetë ndërsa mobilizoni ekipet sipas qëllimeve të përcaktuara qartë dhe të komunikuara.
Faza 4: Zgjerimi
Në këtë fazë mund të ndiheni se ka pothuajse një ndjenjë rutinë për të drejtuar biznesin. Stafi është në vend për të trajtuar fushat që nuk keni më kohë për të menaxhuar (as nuk duhet të menaxhoni), dhe biznesi tani ka vendosur vendosmërisht praninë brenda industrisë. Këtu mund të filloni të mendoni për të përfituar nga ky nivel i caktuar i stabilitetit duke zgjeruar horizontin me oferta të zgjeruara dhe hyrjen në gjeografi të reja.
Bizneset në këtë fazë shpesh shohin rritje të shpejtë si në të ardhurat ashtu edhe në qarkullimin e parave, pasi projekti është vendosur tani, por paralajmërohen që të bëhen shumë komodë. Në biznes, nëse nuk po ecni përpara, po lëvizni prapa. Pa një dëshirë të vazhdueshme për t’u zgjeruar, mund t’ju kaplojë vetëkënaqësia.
Ka, sigurisht dy anë të kësaj monedhe. Njëra përfshin rrezikun e zgjerimit shumë të pakujdesshëm. Ndërsa nuk ka një top kristali dhe është shumë e vështirë të sigurosh se cilat do të jenë rezultatet e ndërmarrjeve të tua. Ju mund t’i jepni vetes shansin më të mirë të mundshëm për sukses të vazhdueshëm, përmes një planifikimi të kujdesshëm. Shikoni burimet, jini realist në lidhje me përpjekjet dhe koston dhe kthimet e mundshme. Merrni gjithmonë një ekspert për të vlerësuar se si zgjerimi mund të ndikojë në cilësinë aktuale të shërbimit për klientët tuaj ekzistues.
Mos harroni! Të keni një model biznesi të suksesshëm është padyshim një avantazh. Nuk është një garanci se do të funksionojë diku tjetër brenda tregjeve të tjera, ose se ofertat e reja do të rezultojnë në të njëjtin sukses. Varrezat e biznesit janë të mbushura me organizata që morën shumë dhe dështuan. Detyra që keni është të nisni sfida të reja ndërsa kërkoni të zgjeroheni vazhdimisht, por matni rrezikun dhe bëni më të mirën për të siguruar kompaninë për të gjitha eventualitetet.
Faza 5: Pjekuria dhe dalja e mundshme
Pasi të keni drejtuar me sukses fazën e zgjerimit të ciklit të jetës së biznesit, kompania tani duhet të shohë fitime të qëndrueshme nga viti në vit. Ndërsa disa kompani vazhdojnë të rrisin kurbën e të ardhurave me një ritëm të mirë, të tjerët përpiqen të shijojnë të njëjtat ritme rritjeje.
Sipërmarrësit këtu përballen me dy zgjedhje: nxitje për zgjerim të mëtejshëm, ose dalje nga biznesi. Nëse vendosni të zgjeroheni më tej, do t’ju duhet t’i bëni vetes të njëjtat pyetje që keni bërë në fazën e zgjerimit: A mund të mbështesë biznesi rritje të mëtejshme? A ka hapësira për zgjerim? A është biznesi financiarisht mjaft i qëndrueshëm për të mbuluar një përpjekje të pasuksesshme për zgjerim? Dhe, ndoshta më e rëndësishmja, a jeni lloji i udhëheqësit që është i gatshëm për detyrën e zgjerimit të mëtejshëm në këtë fazë? Në fakt, shumë kompani ndryshojnë lidershipin këtu, duke sjellë një CEO me përvojë, i cili është më i aftë për të lundruar në sfidat e reja. Shumë në këtë fazë gjithashtu kërkojnë të lëvizin përpara përmes një shitje. Kjo mund të jetë një shitje e pjesshme ose e plotë, dhe natyrisht në varësi të llojit të kompanisë (për shembull, publike ose private), negociatat mund të jenë një udhëtim krejt i ri në vetvete.
Navigimi në ciklin e jetës
Jo të gjitha bizneset do të përjetojnë çdo fazë të ciklit të jetës së biznesit. Edhe ato që e bëjnë nuk mund t’i përjetojnë ato domosdoshmërisht në rend kronologjik. Për shembull, disa biznese mund të shohin rritje astronomike menjëherë pas fillimit, dhe themeluesit mund të vendosin të bëjnë para menjëherë, duke u hedhur drejt në atë fazë të “daljes”.
Për shumë kompani, megjithatë, do të ketë një lloj ngjashmërie me fazat e përcaktuara më sipër, dhe vetëdija mund të ndihmojë të parashikoni se çfarë do të vijë më pas dhe si mund të përgatisni më mirë veten dhe ekipin, për të maksimizuar shansin e suksesit. /BM/
