Musharakah është një fjalë me origjinë arabe që fjalë për fjalë do të thotë “ndarje”. Në kontekstin e biznesit dhe tregtisë, ajo nënkupton një ndërmarrje të përbashkët në të cilën të gjithë partnerët ndajnë fitimin ose humbjen e ndërmarrjes së përbashkët. Ajo përfaqëson një alternativë ideale për financimin me bazë interesi, me ndikime të gjera si në prodhim ashtu edhe në shpërndarje. Në ekonominë moderne kapitaliste, interesi është instrumenti i vetëm që përdoret pa dallim në financimin e çdo lloji. Meqenëse Islami e ka ndaluar interesin, ky instrument nuk mund të përdoret për të siguruar fonde të çfarëdo lloji. Prandaj, musharakah mund të luajë një rol jetik në një ekonomi të bazuar në parimet islame.
Interesi paracakton një normë të caktuar kthimi për një hua të dhënë nga financuesi, pavarësisht nga fitimi i realizuar ose humbja e pësuar nga debitori, ndërsa musharakah nuk parashikon një normë të caktuar kthimi. Përkundrazi, kthimi në musharakah bazohet në fitimin real të realizuar nga ndërmarrja e përbashkët. Financuesi në një hua me interes nuk mund të pësojë humbje, ndërsa financuesi në musharakah mund të pësojë humbje, nëse ndërmarrja e përbashkët nuk jep rezultate. Islami e ka quajtur interesin si një instrument të padrejtë të financimit, sepse ai sjell padrejtësi ose ndaj kreditorit ose ndaj debitorit. Nëse debitori pëson humbje, është e padrejtë nga ana e kreditorit të kërkojë një normë të caktuar kthimi; dhe nëse debitori fiton një normë shumë të lartë fitimi, është e padrejtë ndaj kreditorit që t’i japë atij vetëm një përqindje të vogël të fitimit, duke lënë pjesën tjetër për debitorin.
Në sistemin ekonomik modern, janë bankat ato që i avancojnë paratë e depozituesve si hua për industrialistët dhe tregtarët. Nëse industrialistët që kanë vetëm dhjetë milionë nga kapitali i tyre, sigurojnë 90 milionë nga bankat dhe ndërmarrin një projekt të madh fitimprurës, kjo do të thotë që 90% e projektit është krijuar nga paratë e depozituesve, ndërsa vetëm 10% është krijuar nga kapitali i tyre. Nëse ky projekt i madh sjell fitime të mëdha, vetëm një përqindje e vogël, pra 14 ose 15%, do t’u shkojë depozituesve përmes bankës, ndërsa pjesa tjetër do të përfitohet nga industrialistët, kontributi real i të cilëve në projekt nuk është më shumë se 10%. Edhe kjo përqindje e vogël prej 14 ose 15% merret mbrapsht nga industrialistët, sepse kjo përqindje përfshihet prej tyre në koston e prodhimit të tyre.
Rezultati neto është që i gjithë fitimi i ndërmarrjes fitohet nga personat, kapitali i të cilëve nuk kalon 10% të investimit total, ndërsa njerëzit që zotërojnë 90% të investimit nuk marrin më shumë se normën fikse të interesit, e cila shpesh u kthehet atyre përmes rritjes së çmimeve të produkteve. Përkundrazi, nëse në një situatë ekstreme, industrialistët falimentojnë, humbja e tyre nuk është më shumë se 10%, ndërsa pjesa tjetër prej 90% mbulohet plotësisht nga banka dhe, në disa raste, nga depozituesit. Në këtë mënyrë, norma e interesit është shkaku kryesor për pabarazitë në sistemin e shpërndarjes, e cila ka një prirje të vazhdueshme në favor të të pasurve dhe kundër interesave të të varfërve.
Përkundrazi, Islami ka një parim të qartë për financuesin. Sipas parimeve islame, një financues duhet të përcaktojë nëse ai po jep një hua për të ndihmuar debitorin për arsye humanitare apo dëshiron të ndajë fitimet e tij. Nëse ai dëshiron të ndihmojë debitorin, duhet të përmbahet nga kërkimi i ndonjë teprice mbi kapitalin kryesor të huasë së tij, sepse qëllimi i tij është ta ndihmojë atë. Megjithatë, nëse ai dëshiron të ketë një pjesë në fitimet e debitorit të tij, është e nevojshme që ai të ndajë gjithashtu edhe humbjet e tij.
Kështu, kthimet e financuesit në musharakah janë të lidhura me fitimet reale të realizuara përmes ndërmarrjes. Sa më të mëdha të jenë fitimet e ndërmarrjes, aq më i lartë do të jetë kthimi për financuesin. Nëse ndërmarrja fiton fitime të mëdha, të gjitha këto nuk mund të sigurohen ekskluzivisht nga industrialisti, por ato do të ndahen me njerëzit e zakonshëm si depozitues në bankë. Në këtë mënyrë, musharakah ka një prirje për të favorizuar njerëzit e zakonshëm dhe jo vetëm të pasurit.
Kjo është filozofia bazë që shpjegon pse Islami ka sugjeruar musharakah si një alternativë ndaj financimit me bazë interesi. Pa dyshim, musharakah përfshin një sërë problemesh praktike në zbatimin e saj të plotë si një mënyrë universale financimi. Ndonjëherë supozohet se musharakah është një instrument i vjetër që nuk mund të ecë me hapin e nevojës gjithnjë në rritje për transaksione të shpejta. Megjithatë, ky supozim vjen për shkak të mungesës së njohurive të duhura mbi parimet e musharakah.
Në fakt, Islami nuk ka përcaktuar një formë ose procedurë specifike për musharakah. Përkundrazi, ai ka vendosur disa parime të gjera që mund të akomodojnë forma dhe procedura të shumta. Një formë ose procedurë e re në musharakah nuk mund të refuzohet thjesht sepse nuk ka një precedent në të kaluarën. Në fakt, çdo formë e re mund të jetë e pranueshme për Sheriatin për aq kohë sa nuk shkel asnjë parim bazë të përcaktuar nga Kurani i Shenjtë, Suneti ose konsensusi i juristëve myslimanë. Prandaj, nuk është e nevojshme që musharakah të zbatohet vetëm në formën e saj tradicionale të vjetër.
Kapitulli i tanishëm përmban një diskutim mbi parimet bazë të musharakah dhe mënyrën se si ajo mund të zbatohet në kontekstin e biznesit dhe tregtisë moderne. Ky diskutim ka për qëllim prezantimin e musharakah si një mënyrë moderne financimi, pa shkelur në asnjë mënyrë parimet e saj bazë. Musharakah është prezantuar me referencë në librat e jurisprudencës islame dhe problemet bazë që mund të hasen në zbatimin e saj në një situatë moderne. Shpresohet që ky diskutim i shkurtër të hapë horizonte të reja për mendimin e juristëve dhe ekonomistëve myslimanë dhe të ndihmojë në zbatimin e një ekonomie të vërtetë islame.
