Nuk është e saktë të thuhet se Zekati nuk mund të përdoret për mallrat publike dhe gjysmë-publike. Kjo bazohet në interpretimin ortodoks të përdorimit të Zekatit. Ekziston një interpretim më liberal i shpenzimit të Zekatit dhe njerëzit kanë argumentuar se Zekati mund të shpenzohet për projekte të tilla si rrugët, spitalet ose industritë ku njerëzit mund të gjejnë mundësi punësimi.
Pika ime e dytë është se, megjithëse institucionet jofitimprurëse ekzistojnë edhe në vendet jo-myslimane (siç e theksoi Dr. Uzair), ndryshimi është se aktivitete të tilla jofitimprurëse në shoqëritë islame bëhen për hir të shpërblimit në Ahiret.
Akram
Unë nuk pajtohem me pikën se Zekati mund të shpenzohet për mallra publike ose gjysmë-publike. Kjo është një keqkuptim i përgjithshëm. Mendoj se ai nuk mund të shpenzohet për projekte të përgjithshme mirëqenieje si ndërtimi i urave, rrugëve dhe ofrimi i shërbimeve arsimore e shëndetësore. Dëshiroj të referohem te Surja Teube për të mbështetur argumentin tim, ku kategoritë për të cilat mund të përdoret Zekati janë përmendur qartë.
Është shumë e rëndësishme të theksojmë se, ndërsa norma e Zekatit nuk është specifikuar në Kuran, tetë kategoritë e shpenzimit janë përcaktuar nga Zoti i Plotfuqishëm. Nëse përpiqemi të zgjerojmë listën e përfituesve të Zekatit, ai nuk do të arrijë kurrë tek ata që kanë vërtetë nevojë. Një tjetër pikë është se Zekati është vendosur në një mënyrë që të mos dëmtojë rritjen e pasurisë. Ai është vendosur në mënyrë që të inkurajojë qarkullimin e pasurisë në ekonomi dhe gjithashtu të çojë në prodhimin e mëtejshëm të saj. Prandaj, duhet të ndjekim me shumë kujdes rrugën e përcaktuar në Kuranin e Shenjtë kur shpenzojmë Zekatin.
Pika ime e fundit është se Zekati është i detyrueshëm. Mbarëvajtja e atyre që kanë nevojë nuk mund t’i lihet veprimeve vullnetare.
Znj. Rehana Islam
Nuk duhet ta quajmë Zekatin një taksë. Taksat janë diçka që paguhen me pakënaqësi. Ato janë një barrë, prandaj ne llogarisim barrën tatimore. Zekati është një detyrim që duhet paguar me kënaqësi.
Një tjetër pikë që përmendi Prof. Faridi ka të bëjë me kufirin e varfërisë. Ai duket se është i angazhuar në gjetjen e një takse tjetër, në mënyrë që ata që janë mbi nisabin, por konsiderohen të varfër, të ndihmohen përmes kësaj takse. Kufiri i varfërisë është një koncept relativ. Ne nuk kemi një kufi absolut të varfërisë. Ai varet nga gjendja e ekonomisë dhe pozicioni relativ i njerëzve.
Një tjetër pikë në këtë drejtim është se mund të mos ketë fare nevojë për këtë taksë shtesë. Në Fikhun e Abdul Malikut, Zekati mund t’u jepet edhe atyre që paguajnë Zekatin, dhe kemi shumë shembuj për këtë. Hazreti Umeri i dha Zekat edhe njerëzve që ishin mbi nivelin e nisabit. Nuk pajtohem me Dr. Zarka se njerëzit e aftë për punë nuk duhet të marrin Zekat. Një person erdhi te Profeti ynë (paqja qoftë mbi të). Ai ishte i shëndetshëm dhe i aftë, por i varfër. Profeti i dha disa mjete prodhimi, si vegla ndërtimi. Pra, ata që janë të aftë për të punuar, por nuk kanë mjetet e prodhimit, duhet të ndihmohen përmes Zekatit.
Dr. Omar Zubair
Nuk duhet të keqkuptohem kur them se, nëse duam që Zekati të bëhet një instrument i fuqishëm fiskal, atëherë duhet të kemi parasysh katër pika:
- Norma bazë prej 2.5% dhe normat e tjera duhet të rishikohen.
- Duhet të zgjerohet fushëveprimi i tij.
- Duhet të zgjerohet baza mbi të cilën llogaritet.
- Nisabi duhet të rishikohet.
Por, për shkak se këto janë të bazuara në mesazhin hyjnor, kjo është e pamundur. Prandaj, Zekati nuk është vërtet një instrument i fuqishëm për të përmbushur të gjitha objektivat e politikës fiskale. Ai nuk mund të luajë një rol të fortë nëse nuk plotësohet nga taksa të tjera.
Merrni shembullin e Pakistanit, ku legjislacioni mbi Zekatin ka gjeneruar një total prej 480 milionë rupi. Kjo shumë është shpërndarë për rreth 2 deri në 3% të popullsisë për të cilën ka të dhëna. Askush nuk e di me saktësi, por vlerësohet se numri i njerëzve që kanë nevojë për ndihmë shkon nga 15 deri në 20% e popullsisë. Pra, Zekati nuk mund të luajë një rol të fuqishëm fiskal në vendet në zhvillim si Pakistani, përveç nëse mbështetet nga taksa të tjera.
Prof. Rafiq Ahmed
Mendoj se shumica e problemeve kanë lindur nga titulli i punimit, ku ai flet për një teori të politikës fiskale. Deri tani, ai ka folur për praktikën e politikës fiskale. Në praktikë, mendoj se ajo që ai thotë ka kuptim. Por një punim mbi teorinë pritet të trajtojë situata ideale. Nga ky këndvështrim, punimi i Dr. Faridit nuk mund të pranohet si një punim mbi teorinë e politikës fiskale.
Së dyti, do të doja që Dr. Faridi të punonte mbi kushtet e ekuilibrit për modelin e tij. Mendoj se sektori i tretë nuk do të ekzistonte në kushte ekuilibri.
Prof. Syed Nawab Haider Naqvi
Ekziston një tendencë për ta konsideruar Zekatin si një taksë në terminologjinë moderne dhe për këtë arsye njerëzit propozojnë lloj-lloj sugjerimesh. Zekati është një adhurim (Ibadetjjk) dhe jo një taksë. Për më tepër, është një urdhër hyjnor dhe nuk duhet të shqyrtojmë idetë për zgjerimin e bazës dhe përdorimeve të Zekatit.
Dr. Mohamed Ariff
Autori ka përcaktuar shpërndarjen optimale të burimeve në raport me të ardhurat dhe teknologjinë e dhënë. Mendoj se kjo është një përkufizim mjaft statik. Shpërndarja optimale e burimeve duhet të synojë maksimizimin e të ardhurave dhe objektivave të tjerë. Punimi i Dr. Faridit gjithashtu mungon në diskutimin mbi kompromiset midis rritjes ekonomike dhe objektivave të barazisë në politikën fiskale.
Dr. Sultan Abu AM
Pranoj që ndoshta ishte një gabim nga ana ime të mos pranoja rolin e masave të tjera në shpërndarjen e të ardhurave dhe pasurisë, siç theksoi Dr. Zarka.
Pika e dytë që dua të sqaroj është se ka një keqkuptim në lidhje me atë që kam thënë për përdorimin e Zekatit për mallra publike dhe gjysmë-publike. Nuk kam bërë një deklaratë të përgjithshme se të gjitha aktivitetet e mirëqenies do të financohen nga Zekati. Mendoj se kam specifikuar vetëm që disa mallra publike dhe gjysmë-publike, të cilat plotësojnë nevojat e të varfërve, mund të financohen nga Zekati.
Është logjikisht e gabuar të krahasosh Fondacionin Ford dhe institucione të ngjashme me vendet e varfra në zhvillim. Ajo që do të ishte logjikisht e saktë është të krahasosh buxhetin e këtyre institucioneve vullnetare në Shtetet e Bashkuara me buxhetin e sektorit privat të orientuar drejt fitimit atje dhe pastaj ta krahasosh këtë me situatën në vendet myslimane. Kjo do të ishte një krahasim i saktë. Sektori vullnetar është një pjesë integrale e funksionimit ekonomik të një shoqërie islame. Nuk është një element i huaj i futur në të. Është diçka e natyrshme për ekonominë islame. Pavarësisht nëse e pëlqeni apo jo, ai do të ekzistojë. Edhe sot, disa vende islame vazhdojnë të mbajnë vakëfe. A mund ta imagjinoni që në një shoqëri jo-islame vakëfi është krijuar për të mbajtur kuaj, bagëti dhe qenë, si dhe për shumë aktivitete të tjera, dhe disa prej këtyre “vakëfëve” ende ekzistojnë?
Nuk kam thënë se roli i sektorit publik duhet të minimizohet. As nuk kam thënë se nuk do të ketë sektor qeveritar apo se ai do të qëndrojë mënjanë. Nëse deklaratat e mia mund të interpretohen në këtë mënyrë, nuk e di si tjetër mund t’i shpreh.
Nuk pajtohem me idenë se ekuilibri në punimin tim është një ekuilibër statik. Është një ekuilibër dinamik.
Dr. F. R. Faridi
