Rimëkëmbja e ekonomisë globale rrezikon të dështojë nga vonesa në vaksinimin e koronavirusit, për kombet më të varfra në krahasim me kombet e pasura. Kjo do të thotë që ekonomitë në zhvillim rrezikojnë të bien më shumë ekonomikisht dhe kufizon hapësirën për kthim edhe në vendet e vaksinuara plotësisht, duke i privuar ata nga kërkesa për mallrat e tyre dhe furnizimi i pjesëve të prodhimit. Më keq akoma, mos luftimi i Covid-19 kudo mund të nënkuptojë mutacione më të vështira për t’u përmbajtur të virusit, duke gjeneruar kriza të reja shëndetësore dhe ekonomike.
“Me shndërrimin e virusit, asnjë vend nuk është i sigurt derisa e gjithë bota të vaksinohet dhe të arrijë imunitetin e tufës”, tha Chua Hak Bin, ekonomist i vjetër në Maybank Kim Eng Research Pte në Singapor.
Një studim i fundit i kryer nga Dhoma Ndërkombëtare e Tregtisë në SHBA arriti në përfundimin se një shpërndarje e pabarabartë i injeksioneve mund të privojë ekonominë botërore prej 9,2 trilionë dollarësh. Një hulumtim i ngjashëm nga Rand Corporation vlerësoi se kostoja vjetore mund të arrijë 1.2 trilionë dollarë. “Rritja globale këtë vit mund të jetë më pak se gjysma e vlerësimit të Bankës Botërore prej 4% nëse shpërndarja e vaksinave nuk lëviz shpejt, tha kryeekonomisti Carmen Reinhart.
Llogaritjet e tilla i vënë kombet e pasura nën presion të intensifikuar për të ndarë rezervat e tyre të vaksinave, edhe pse publiku i tyre mund të mos e mbështesë një bujari të tillë. Vendet evropiane tashmë janë në kundërshtim me aksesin në vaksina, ashtu si ato me pajisjet mbrojtëse personale një vit më parë. Gjithashtu, ka program që synon të mundësojë hyrjen në vaksina, i cili po financohet nga ekonomitë më të mëdha. Disa ekonomi në zhvillim në mbarë botën mund të shohin lehtësim së shpejti përmes iniciativës Covax të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
“Përhapja e ngadaltë e vaksinës paraqet një rrezik serioz. Një shpërthim i pakontrolluar i virusit do të thotë që ekonomitë në zhvillim do të vazhdojnë të mos funksionojnë më gjatë në planin afatgjatë”, shpjegojnë ekspertët.
Rand vlerësoi se i ashtuquajturi “nacionalizëm i vaksinave” mund të përfundojë duke u kushtuar vendeve me të ardhura të larta 119 miliardë dollarë në vit kundrejt një çmimi prej 25 miliardë dollarësh për furnizimin e vendeve me të ardhura të ulëta me vaksina. Ndërkohë, studimi i sponsorizuar nga Dhoma Ndërkombëtare e Tregtisë dhe i shkruar nga akademikë në Universitetin Koc dhe Universitetin e Maryland llogariti 49% të kostos ekonomike të një pandemie të zgjatur në mbarë botën do të përballohej nga ekonomitë e përparuara edhe nëse ata gëzojnë vaksinim total. Pothuajse gjysma e të anketuarve në një sondazh të drejtuesve nga kompania “Oxford Economics Ltd” shohin që aktiviteti në biznesin e tyre mbetet nën nivelet para-pandemike përgjatë vitit 2021. Më shumë se katër në pesë të anketuar kanë shënuar valë të përsëritura pandemike si një rrezik domethënës ose shumë i rëndësishëm për periudhën afatmesme. Ekonomitë në zhvillim janë më të prekshme krahasuar me vendet e pasura, duke grumbulluar dozat e tyre sepse sistemet e tyre të brishta shëndetësore po lodhen nën peshën e infeksioneve në rritje. Atyre u mungojnë burimet për të gjeneruar dhe shpërndarë vaksina aq shpejt sa kolegët e tyre më të pasur dhe investimet e huaja po rrjedhin në vende më të sigurta.
Instituti Peterson për Ekonomi Ndërkombëtare shpalosi dilemën e paraqitur nga e ashtuquajtura nacionalizim i vaksinave në një raport të botuar këtë javë me titull: “Pandemia nuk është nën kontroll askund nëse nuk kontrollohet kudo.”
“Nëse e keni shëndetin publik jashtë kontrollit diku, nuk është vetëm një problem ekonomik lokal, është një problem ekonomik global. Por, për fat të keq, nuk jam i sigurt se dikush po përgatitet të bëjë diçka në lidhje me të”, tha një nga autorët e raportit.
