Vakëfet monetare në Azinë Qendrore

Të dhënat tona mbi ekzistencën e vakëfeve monetare në Azinë Qendrore janë jashtëzakonisht të kufizuara. Megjithëse puna më e fundit e Bellér-Hann, duke iu referuar raporteve të misionarëve suedezë, tregon se si ligji i vakëfit u zbatua në Kashgar, ajo kufizohet vetëm te vakëfet e pasurive të paluajtshme (në botim e sipër). Një studim i mëparshëm na informon se vakëfet e tilla përbënin rreth tetë deri në dhjetë për qind të tokës së punueshme në Azinë Qendrore.

Sa i përket vakëfeve monetare, të cilat përbëjnë shqetësimin tonë kryesor këtu, McChesney paraqet një argument të thjeshtë: duke qenë se ky rajon ishte gjithashtu kryesisht hanefi, nuk ka ndonjë arsye pse këto vakëfe, kaq të përhapura në territoret osmane hanefite, të mos kishin gjetur zbatim edhe në Azinë Qendrore. Megjithëse kjo deklaratë duket e bazuar në hamendësime, McChesney e mbështet atë me një burim rus që i përket Uzbekistanit.

Dëshmi më të rëndësishme dhe më të drejtpërdrejta janë ofruar nga Utyabay-Kerimi, i cili ka treguar se vakëfet monetare lulëzuan në rajonin e Ural-Volgës gjatë shekujve XIX dhe XX, kur kapitali turkik filloi të rrjedhë në këtë zonë. Më konkretisht, është bërë referencë për vakëfin monetar të Ahmed Bej Husainovit, i cili kishte një kapital prej 1,000,000 rublash. Nga ana tjetër, Sherif Jaushev, një tregtar nga Tashkenti, dhuroi 35,000 rubla për xhaminë dhe medresetë e qytetit të Troitskut.

Medreseja e njohur Galija në Ufa mbijetoi falë bujarisë së bejve vendas si Nazirov, Janturin, Usmanov, etj. Vetëm midis viteve 1906 dhe 1916, më shumë se 70,000 rubla u dhuruan për këtë institucion. Sipas dokumenteve zyrtare të vitit 1911, në guberninë e Kazanit kapitali i përgjithshëm monetar i vakëfeve arriti në 22,400 rubla, ndërsa në guberninë e Orenburgut ishte 262,045 rubla. Në të njëjtën periudhë, vakëfet në Krime zotëronin 351,000 rubla, pa llogaritur 22,000 desetina tokë të vlerësuar në 400,000 rubla, të cilat u humbën pas vitit 1891.

Artikulli paraprakVakëfet monetare në ekonominë osmane
Artikulli tjetërVakëfet monetare në Egjipt