Vakëfet egjiptiane nën Memlukët përbënin 2/7 e tokës së punueshme në vend. Këto toka vakëfi janë ndarë në tre grupe:
- Ahbas al-Mebrure: Këto ishin vakëfet më të mëdha të Egjiptit dhe kontrolloheshin nga devadari. Një sasi e madhe toke, rreth 130,000 feddan, ishte caktuar për këto vakëfe në vitin 740 H. Makrizi shpreh keqardhje për mënyrën se si këto vakëfe ishin stagnuar për shkak të korrupsionit të zyrtarëve. Shumë individë parazitë merrnin paga të larta për kryerjen e detyrave fetare në xhami, disa prej të cilave nuk kishin as komunitet. Gjysma e të ardhurave merrej dhe mblidhej nga thesari i Sulltanit.
- Evkaf el-Hukmije: Të ardhurat e këtyre vakëfeve caktoheshin për qytetet e shenjta, Haremejn, dhe për lirimin (blerjen) e skllevërve myslimanë nga të krishterët. Makrizi raportoi një korrupsion të madh në lidhje me këto vakëfe. Sipas tij, që nga fillimi i shekullit të nëntë H., këto vakëfe ishin në gjendje të tmerrshme. Praktika e “istibdal” aplikohej në mënyrë të shtrirë dhe mund të përfundonte lehtë vetëm me disa dëshmitarë.
- Evkaf el-Ehli: Këto ishin vakëfet familjare. Në Egjipt dhe Siri ato kontrollonin toka të mëdha, të cilat fillimisht ishin pronë shtetërore, por që u uzurpuan nga emiratët dhe u shndërruan në vakëfe sikur të kishin qenë gjithmonë prona private. Siç përmendet më sipër, këto vakëfe quheshin evkaf el-gajri sahiha. Sulltan Barkuku dëshironte t’i merrte nën kontroll këto vakëfe, por për shkak të kundërshtimit të fuqishëm të ulemasë, u detyrua të heqë dorë. Duke filluar nga Barkuku, shumë sundimtarë pasardhës i morën këto vakëfe duke paguar një të dhjetën e të ardhurave pasardhësve të themeluesve. Një metodë tjetër e uzurpimit që aplikoi Barkuku ishte që zyrtarët e tij të merrnin me qira këto prona vakëfi me çmime më të ulëta se ato të tregut dhe pastaj t’ua jepnin me qira palëve të treta me çmime realiste, duke përfituar nga diferenca.
Nga mesi i shekullit të shtatë deri në periudhën osmane, pati të paktën gjashtë përpjekje nga sundimtarë të ndryshëm për të uzurpuar dhe nacionalizuar të ardhurat e vakëfeve. Këto përpjekje kryesisht dështuan, pasi gjithmonë u kundërshtuan nga ulemaja dhe hasën rezistencë të ashpër.
Në shtetin Memluk, një trajtim tjetër i padrejtë ndaj vakëfeve ndodhi përmes vendosjes mbi to jo vetëm të taksave haraxh dhe ushr, të cilat ishin esencialisht taksa sher’i, por edhe duke i nënshtruar ato ndaj çdo lloj takse urfi. Këto parregullsi nuk ishin aspak të kufizuara vetëm në Egjipt, por vëreheshin në zona të gjera të botës myslimane: Egjipt, Iran, Irak dhe Anadoll.
Një tjetër formë shumë e zakonshme e korrupsionit nga kujdestarët e vakëfeve ishte mbajtja e një pjese të të ardhurave pa ua dorëzuar pasardhësve të themeluesit, ose, edhe më keq, kryerja e istibdal pa marrë asgjë në këmbim.
Megjithëse luftërat e shpeshta midis shteteve islame dhe ndryshimet e dinastive brenda një shteti çuan natyrshëm në një përkeqësim të konsiderueshëm të pozitës së vakëfeve, mund të argumentohet se, në një periudhë afatgjatë, mirëqenia e përgjithshme e sistemit të vakëfeve nuk ndryshoi shumë. Tradicionalizmi i shteteve mesjetare myslimane siguronte që, pasi ndikimi fillestar i pushtimit fashitej, rendi i vjetër rivendosej dhe vakëfet restauroheshin.
Në këtë kontekst, pronësia mbi tokën, pozita relative e klasave shoqërore, sistemi i taksave dhe mekanizmi administrativ mbetën pothuajse të pandryshuara, ndërsa ligjet dhe zakonet e vjetra vazhduan. Në këtë mënyrë, administrimi dhe sistemi i inspektimit të vakëfeve mbetën brenda të njëjtit kuadër të përgjithshëm të hartuar fillimisht nga Abbasidët dhe Samanidët.
