Musharakah është një term që përdoret shpesh në kontekstin e metodave islame të financimit. Kuptimi i këtij termi është pak më i kufizuar sesa termi “shirkah” që përdoret më shpesh në jurisprudencën islame. Për të qartësuar konceptet bazë, është e përshtatshme që në fillim të shpjegojmë kuptimin e secilit term, duke i dalluar nga njëri-tjetri.
“Shirkah” do të thotë “ndarje” dhe në terminologjinë e Fikhut Islam, është ndarë në dy lloje:
Shirkat’ul-milk
Shirkat-ul-Milk do të thotë pronësi e përbashkët e dy ose më shumë personave në një pasuri të caktuar. Ky lloj “shirkah” mund të lindë në dy mënyra të ndryshme: Ndonjëherë vjen në funksionim me zgjedhjen e palëve. Për shembull, nëse dy ose më shumë persona blejnë një pajisje, ajo do të zotërohet bashkërisht nga të dy dhe marrëdhënia midis tyre në lidhje me atë pasuri quhet “shirkat-ul-milk”. Këtu, kjo marrëdhënie ka ardhur në ekzistencë me zgjedhjen e tyre, pasi ata vetë vendosën të blinin pajisjen së bashku.
Por ka raste kur ky lloj “shirkah” vepron automatikisht pa ndonjë veprim të ndërmarrë nga palët. Për shembull, pas vdekjes së një personi, të gjithë trashëgimtarët e tij trashëgojnë pasurinë e tij, e cila hyn në pronësinë e tyre të përbashkët si pasojë e vdekjes së atij personi.
Shirkat’ul-akd
Shirkat’ul-akd është lloji i dytë i shirkah, që do të thotë “një partneritet i krijuar nga një kontratë e ndërsjellë”. Me pak fjalë, mund të përkthehet gjithashtu si “ndërmarrje e përbashkët tregtare”.
Shirkat-ul-’akd ndahet më tej në tre lloje:
- Shirkat’ul-emval: Ku të gjithë partnerët investojnë kapital në një ndërmarrje tregtare.
- Shirkat’ul-a’mal: Ku të gjithë partnerët bashkërisht ofrojnë disa shërbime për klientët e tyre dhe tarifa e ngarkuar ndaj tyre shpërndahet midis tyre sipas një raporti të rënë dakord. Për shembull, nëse dy persona bien dakord të ofrojnë shërbime qepjeje për klientët e tyre me kushtin që fitimet e fituara të shkojnë në një fond të përbashkët që do të shpërndahet midis tyre pavarësisht nga madhësia e punës që secili partner ka bërë realisht, ky partneritet do të jetë një shirkat-ul-a’mal, i cili quhet gjithashtu Shirkat’ut-taqabbul, Shirkat-us-sana’i’ ose shirkat-ul-abdan.
- Shirkat’ul-vuxhuh: Këtu partnerët nuk investojnë fare. Gjithçka që bëjnë është që blejnë mallra me çmim të shtyrë dhe i shesin ato me pagesë të menjëhershme. Fitimi i realizuar shpërndahet midis tyre me një raport të rënë dakord.
Të gjitha këto mënyra të “ndarjes” ose partneritetit quhen “shirkah” në terminologjinë e Fikhut Islam, ndërsa termi “musharakah” nuk gjendet në librat e Fikhut. Ky term (pra, musharakah) është futur kohët e fundit nga ata që kanë shkruar mbi temën e metodave islame të financimit dhe zakonisht kufizohet në një lloj të veçantë të “Shirkah”, që është shirkat’ul-emval, ku dy ose më shumë persona investojnë një pjesë të kapitalit të tyre në një ndërmarrje të përbashkët tregtare. Megjithatë, ndonjëherë përfshin edhe shirkat’ul-a’mal, ku partneriteti ndodh në biznesin e shërbimeve.
Është e qartë nga ky diskutim se termi “Shirkah” ka një kuptim shumë më të gjerë sesa termi “musharakah” siç përdoret sot. Ky i fundit kufizohet vetëm në “Shirkat-ul-amwal”, ndërsa i pari përfshin të gjitha llojet e pronësisë së përbashkët dhe ato të partneritetit. Tabela 1 do të tregojë llojet e ndryshme të “Shirkah” dhe dy llojet që quhen “musharakah” në terminologjinë moderne.
Meqenëse “musharakah” është më e rëndësishe për qëllimin e diskutimit tonë dhe është pothuajse e ngjashme me “Shirkat-ul-amwal”, do të ndalemi tek ajo, duke shpjeguar fillimisht konceptin tradicional të këtij lloji të Shirkah, pastaj duke dhënë një përmbledhje të zbatimit të saj në konceptin e financimit në kontekstin modern.
