Standardi i Sheriatit nr. 17 i AAOIFI (Investimi sukuk) e përkufizon në mënyrë të përgjithshme sukukun si certifikata me vlerë të barabartë që përfaqësojnë pjesë të pandara në pronësinë e aseteve të prekshme, të drejtat e shfrytëzimit dhe shërbimet, ose në pronësinë e aseteve të projekteve të caktuara apo aktiviteteve të veçanta investuese. Për këtë arsye, sukuku mund të strukturohet mbi çdo mekanizëm bazë që përputhet me Sheriatin. Pjesët e mëparshme të seksionit mbi sukukun u fokusuan në ato struktura që zbatohen më shpesh në tregun e financave islame. Megjithatë, standardi i Sheriatit i AAOIFI përmend edhe lloje të tjera të sukukut, përveç atyre të diskutuara më parë. Më poshtë jepet një përmbledhje e secilës prej këtyre strukturave.
Sukuk el-manfa’a
Struktura e sukuk el-manfa’a parashikon dhënien për kujdestarin të një të drejte afatgjatë për përdorimin e një aseti. Kjo e drejtë mund të marrë forma të ndryshme, në varësi të natyrës së asetit të përfshirë, por mund të përfshijë, për shembull, një qira kryesore për kujdestarin ose një transferim apo shitje të disa të drejtave mbi një aktiv tek Besimtari. Besimtari, si pronar i këtyre të drejtave të përdorimit, mund t’i shfrytëzojë ato për të gjeneruar të ardhura për investitorët. Mënyra e përdorimit të këtyre të drejtave varet nga natyra e asetit dhe të drejtat e dhëna, por mund të përfshijë, për shembull, një nën-qira të të drejtave të përdorimit përsëri tek iniciatori ose emërimin e një shpërndarësi për qëllime të shpërndarjes së të drejtave për të gjeneruar të ardhura për investitorët. Përndryshe, të drejtat e dhëna kujdestarit mund të jenë tashmë burim të ardhurash, dhe si pronar i këtyre të drejtave, kujdestari ka të drejtë t’i marrë ato në emër të investitorëve.
Sukuk el-muzara’a
Një kontratë muzara’a përdoret për ndarjen e prodhimit bujqësor. Në një skemë sukuk el-muzara’a, iniciatori është zakonisht pronar i tokës ose i të drejtës së shfrytëzimit të saj, ndërsa abonentët janë zakonisht fermerë (ose kultivues të tjerë) që marrin përsipër obligimin për të kultivuar tokën në bazë të një kontrate muzara’a. Fermerët do të kryejnë punimet bujqësore, ndërsa të ardhurat nga emetimi i sukukut do të mbulojnë kostot e kultivimit. Përndryshe, origjinuesi mund të jetë vetë fermeri që ka nevojë për tokë dhe për këtë arsye emeton sukuk el-muzara’a për investitorët. Të ardhurat nga emetimi përdoren për të blerë tokën me qëllim kultivimin e saj. Në të dyja rastet, mbajtësit e sukukut kanë të drejtë për një pjesë të prodhimit bujqësor të krijuar. Kur investitorët janë fermerët, sukuku mund të tregtohet vetëm pasi të jenë prodhuar të korrat. Megjithatë, kur investitorët janë pronarët e tokës, sukuku mund të tregtohet sapo të jetë emetuar dhe të ketë filluar aktiviteti bujqësor.
Sukuk el-musaka
Një kontratë musaka është e ngjashme me kontratën muzara’a, por përdoret për vaditjen e pemëve frutore dhe për shpenzimet dhe kujdesin e nevojshëm për to. Në një skemë sukuk el-musaka, iniciatori është zakonisht pronari i tokës që ka pemë ose ka të drejtën e shfrytëzimit të saj, ndërsa abonentët janë zakonisht punëtorë (p.sh., vaditës) që marrin përsipër vaditjen dhe mirëmbajtjen e pemëve sipas një kontrate musaka. Vaditësit do të vadisin dhe kujdesen për pemët, ndërsa të ardhurat nga emetimi i sukukut do të mbulojnë shpenzimet e vaditjes dhe mirëmbajtjes. Përndryshe, iniciatori mund të jetë vetë vaditësi, ndërsa abonentët e sukukut mund të jenë pronarët e tokës. Të ardhurat nga emetimi përdoren për të financuar vaditjen e tokës. Në të dyja rastet, mbajtësit e sukukut kanë të drejtë për një pjesë të prodhimit të pemëve. Kur investitorët janë vaditësit, sukuku mund të tregtohet vetëm pasi të jetë pjekur prodhimi i pemëve. Megjithatë, kur investitorët janë pronarët e tokës, sukuku mund të tregtohet sapo të jetë emetuar dhe të ketë filluar aktiviteti i vaditjes dhe mirëmbajtjes.
Sukuk el-mugarasa
Një kontratë mugarasa përdoret për mbjelljen e pemëve dhe për kryerjen e punimeve dhe shpenzimeve të nevojshme për këtë proces. Në një skemë sukuk el-mugarasa, iniciatori është zakonisht pronari i tokës së përshtatshme për mbjellje pemësh, ndërsa abonentët janë zakonisht punëtorë (p.sh., mbjellës) që marrin përsipër obligimin për të mbjellë pemët në bazë të një kontrate mugarasa. Mbjellësit do të mbjellin dhe mirëmbajnë pemët, ndërsa të ardhurat nga emetimi i sukukut do të mbulojnë shpenzimet e mirëmbajtjes së plantacionit. Përndryshe, iniciatori mund të jetë vetë mbjellësi, ndërsa abonentët e sukukut mund të jenë pronarët e tokës. Të ardhurat nga emetimi përdoren për të financuar mbjelljen e pemëve në tokë. Në të dyja rastet, mbajtësit e sukukut kanë të drejtë për një pjesë si në pemë, ashtu edhe në tokë. Certifikatat sukuk el-mugarasa mund të tregtohen pasi të përfundojë faza e abonimit dhe të ketë filluar aktiviteti në tokë, pavarësisht nëse mbajtësit e sukukut janë mbjellësit apo pronarët e tokës.
