- Murabahah nuk është një hua e dhënë me interes. Ajo është shitja e një malli për një çmim të shtyrë, i cili përfshin një fitim të dakordësuar të shtuar mbi koston.
- Duke qenë një shitje dhe jo një hua, murabahah duhet të përmbushë të gjitha kushtet e nevojshme për një shitje të vlefshme, veçanërisht ato të përmendura më herët në shkrimet paraprake.
- Murabahah nuk mund të përdoret si një mënyrë financimi përveç rasteve kur klienti ka nevojë për fonde për të blerë realisht disa mallra. Për shembull, nëse ai dëshiron fonde për të blerë pambuk si lëndë të parë për fabrikën e tij të përpunimit, Banka mund t’ia shesë pambukun mbi bazën e murabahah. Por nëse fondet kërkohen për qëllime të tjera, siç janë pagesa për mallrat që ai tashmë ka blerë, faturat e energjisë elektrike apo shërbimeve të tjera, ose pagat e stafit të tij, murabahah nuk mund të zbatohet, pasi ajo kërkon një shitje reale të disa mallrave dhe jo thjesht dhënien e një huaje.
- Financuesi duhet ta ketë në pronësi mallin përpara se t’ia shesë atë klientit të tij.
- Malli duhet të kalojë në zotërimin e financuesit, qoftë fizikisht apo konstruktivisht, në kuptimin që ai duhet të mbajë rrezikun e mallit, edhe pse për një periudhë të shkurtër.
- Mënyra më e mirë për realizimin e murabahah, sipas Sheriatit, është që financuesi të blejë vetë mallin dhe ta mbajë atë në zotërimin e tij, ose ta blejë përmes një pale të tretë të emëruar si agjent i tij, para se t’ia shesë klientit. Megjithatë, në raste të veçanta, kur blerja e drejtpërdrejtë nga furnizuesi nuk është e realizueshme për ndonjë arsye, lejohet gjithashtu që financuesi ta emërojë vetë klientin si agjent për të blerë mallin në emër të tij. Në këtë rast, klienti fillimisht e blen mallin për llogari të financuesit dhe e merr në zotërim si i tillë. Më pas, ai e blen mallin nga financuesi për një çmim të shtyrë.
Zotërimi i tij mbi mallin në fazën e parë është si agjent i financuesit. Në këtë cilësi, ai është vetëm një kujdestar, ndërsa pronësia i përket financuesit, i cili mban gjithashtu rrezikun mbi mallin si një pasojë logjike e pronësisë. Por kur klienti e blen mallin nga financuesi, pronësia dhe rreziku transferohen te klienti.
- Siç u përmend më herët, shitja nuk mund të ndodhë nëse malli nuk është në zotërimin e shitësit, por ai mund të premtojë ta shesë edhe kur malli nuk është ende në zotërimin e tij. I njëjti rregull zbatohet për murabahah.
- Në përputhje me parimet e lartpërmendura, një institucion financiar mund ta përdorë murabahah si një mënyrë financimi duke ndjekur këtë procedurë:
Së pari: Klienti dhe institucioni nënshkruajnë një marrëveshje të përgjithshme, ku institucioni premton të shesë dhe klienti premton të blejë mallra herë pas here me një normë fitimi të dakordësuar të shtuar mbi koston. Kjo marrëveshje mund të specifikojë kufirin deri në të cilin mund të shfrytëzohet kjo lehtësi.
Së dyti: Kur klienti kërkon një mall specifik, institucioni e emëron atë si agjent për ta blerë mallin në emër të tij, dhe të dyja palët nënshkruajnë një marrëveshje agjencie.
Së treti: Klienti e blen mallin në emër të institucionit dhe e merr atë në zotërim si agjent i tij.
Së katërti: Klienti e informon institucionin se e ka blerë mallin në emër të tij dhe, në të njëjtën kohë, bën një ofertë për ta blerë atë nga institucioni.
Së pesti: Institucioni e pranon ofertën dhe shitja finalizohet, duke transferuar pronësinë dhe rrezikun e mallit te klienti.
Të gjitha këto pesë faza janë të nevojshme për të realizuar një murabahah të vlefshme. Nëse institucioni e blen mallin drejtpërdrejt nga furnizuesi (që është e preferueshme), nuk ka nevojë për një marrëveshje agjencie. Në këtë rast, faza e dytë do të hiqet dhe në fazën e tretë institucioni do ta blejë vetë mallin nga furnizuesi, ndërsa faza e katërt do të kufizohet vetëm në ofertën e klientit për ta blerë mallin.
Elementi më thelbësor i transaksionit është që malli duhet të mbetet në rrezikun e institucionit gjatë periudhës midis fazës së tretë dhe të pestë. Ky është aspekti kryesor që e dallon murabahah nga një transaksion me bazë interesi. Prandaj, ky parim duhet të zbatohet me kujdes maksimal, përndryshe transaksioni murabahah bëhet i pavlefshëm sipas Sheriatit.
- Një tjetër kusht i domosdoshëm për vlefshmërinë e murabahah është që malli duhet të blihet nga një palë e tretë. Blerja e mallit nga vetë klienti përmes një marrëveshjeje ‘shitje e kthyer’ nuk lejohet sipas Sheriatit. Kështu, një murabahah e bazuar në një marrëveshje të tillë nuk është gjë tjetër veçse një transaksion me bazë interesi.
- Procedura e përmendur më sipër për financimin murabahah është një transaksion kompleks, ku palët e përfshira kanë role të ndryshme në faza të ndryshme.
(a) Në fazën e parë, institucioni dhe klienti premtojnë të shesin dhe të blejnë një mall në të ardhmen. Kjo nuk është një shitje reale, por vetëm një premtim për të kryer një shitje të ardhshme mbi bazën e murabahah. Prandaj, në këtë fazë, marrëdhënia midis institucionit dhe klientit është ajo e një premtuesi dhe një të premtuari.
(b) Në fazën e dytë, marrëdhënia midis palëve është ajo e një parimi dhe një agjenti.
(c) Në fazën e tretë, marrëdhënia midis institucionit dhe furnizuesit është ajo e një blerësi dhe një shitësi.
(d) Në fazën e katërt dhe të pestë, marrëdhënia e blerësit dhe shitësit hyn në fuqi midis institucionit dhe klientit dhe, meqë shitja realizohet mbi bazën e pagesës së shtyrë, njëkohësisht krijohet edhe marrëdhënia e një debitori dhe një kreditori midis tyre.
Të gjitha këto marrëdhënie duhet të mbahen parasysh dhe të funksionojnë me të gjitha efektet e tyre përkatëse në secilën fazë. Këto marrëdhënie të ndryshme nuk duhet të përzihen apo të ngatërrohen me njëra-tjetrën.
- Institucioni mund t’i kërkojë klientit të sigurojë një garanci që e kënaq atë për pagesën e shpejtë të çmimit të shtyrë. Ai gjithashtu mund t’i kërkojë atij të nënshkruajë një premtim pagese (promissory note) ose një urdhërpagesë (bill of exchange), por kjo duhet të bëhet vetëm pas realizimit të shitjes së vërtetë, pra në fazën e pestë të përmendur më sipër. Arsyeja është se premtimi i pagesës nënshkruhet nga një debitor në favor të kreditorit të tij, por marrëdhënia e debitorit dhe kreditorit midis institucionit dhe klientit fillon vetëm në fazën e pestë, kur ndodh shitja reale midis tyre.
- Në rast të mospagimit nga blerësi në datën e caktuar, çmimi nuk mund të rritet. Megjithatë, nëse ai është angazhuar në marrëveshje për të paguar një shumë për një qëllim bamirës, siç përmendet në paragrafin 7 të rregullave të Bai Muexhxhel, ai do të jetë i detyruar të paguajë shumën e marrë përsipër. Por shuma e mbledhur nga blerësi nuk do të përbëjë pjesë të të ardhurave të shitësit/financuesit. Ai është i detyruar ta shpenzojë atë për një qëllim bamirës në emër të blerësit, siç do të shpjegohet më tej në detaje.
