1. Zeid b. Halid el-Xhuhani ka transmetuar: Një burrë shkoi te i Dërguari i Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) dhe e pyeti për mbledhjen e sendeve të humbura. Ai tha: “Identifikoje mirë qesen dhe rripin (me të cilin është lidhur), pastaj shpalle atë për një vit. Nëse pronari i saj vjen (brenda këtij afati, ktheja atij), përndryshe ajo është e jotja.” Ai (sërish) pyeti: “(Po për) dhinë e humbur?” Profeti (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) tha: “Ajo është e jotja, e vëllait tënd, ose e ujkut.” Ai tha: “(Po për) devenë e humbur?” Profeti (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) tha: “Nuk ke asgjë të bësh mer të; ajo ka një qese lëkure me vete dhe këpucët e saj gjithashtu. Ajo shkon në vendet e ujit, ha (gjethet e) pemëve derisa pronari i saj ta gjejë.”
2. Zeid b. Halid el-Xhuhani ka transmetuar se një person e pyeti të Dërguarin e Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) për mbledhjen e sendeve të humbura, dhe ai tha: “Shpalle atë për një vit dhe identifiko mirë rripin dhe qesen (që e përmban atë); pastaj shpenzoje atë; dhe nëse pronari i saj vjen, ktheja atij.” Ai (pyetësi) tha: “ O i Dërguari i Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të), po për dhinë e humbur?” Ai tha: “Merre atë, sepse ajo është e jotja, e vëllait tënd, ose e ujkut.” Ai (sërish) tha: “(Po për) devenë e humbur?” I Dërguari i Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) u zemërua deri sa faqet e tij u skuqën (ose fytyra e tij u bë e kuqe) dhe pastaj tha: “Nuk ke asgjë të bësh me të; ajo ka këmbët dhe një qese lëkure (për të shuar etjen) derisa pronari i saj ta gjejë.”
3. Ky hadith është transmetuar nga Rabi’a b. ebu Abd el-Rahman me të njëjtën zinxhir transmetimi, por me këtë shtesë: “Një person erdhi te i Dërguari i Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të) ndërsa unë isha me të, dhe ai e pyeti atë për mbledhjen e një sendi të humbur, dhe ai tha: Kur askush nuk vjen ta kërkojë atë, atëherë shpenzoje atë.”
4. Zeid b. Halid el-Xhuhani transmeton: Erdhi një person te i Dërguari i Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të), pjesa tjetër e hadithit është e njëjtë, por me ndryshimin e këtyre fjalëve: Fytyra e tij u bë e kuqe, balli gjithashtu, dhe ai u zemërua; dhe bëri një shtesë pas fjalëve: “Ai duhet ta shpallë atë për një vit, dhe nëse pronari i saj nuk paraqitet, atëherë ajo është një amanet me ty.”
5. Salama b. Kuhail ka transmetuar: Kam dëgjuar Suwaid b. Gafala të thotë: Dola jashtë, së bashku me Zeid b. Suhan dhe Salaman b. Rabi’a për xhihad, dhe gjeta një kamxhik dhe e mora. Ata më thanë: “Lëre atë.” Unë thashë: “Jo, por do ta shpall dhe nëse pronari i saj vjen (do t’ia kthej), përndryshe do ta përdor,” dhe nuk i dëgjova ata. Kur u kthyem nga xhihadi, me një fat të mirë për mua, bëra haxhin, shkova në Medinë dhe takova Ubajj b. Ka‘b, dhe i raportova atij për çështjen e kamxhikut dhe mendimin e tyre (mendimin e Zeid b. Suhan dhe Salaman b. Rabi’a) për të (që duhet ta hidhja). Ai tha: Gjeta një qese me para gjatë kohës së të Dërguarit të Allahut (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të), që përmbante njëqind dinarë. Shkova tek ai me atë, dhe ai tha: “Shpalle atë për një vit;” kështu që e shpalla atë, por nuk gjeta askënd që mund ta kërkonte duke e njohur atë. Përsëri shkova tek ai dhe ai tha: “Shpalle atë për një vit.” Kështu që e shpalla atë, por nuk gjeta askënd që mund ta njihte. Shkova tek ai dhe ai tha: “Shpalle atë për një vit.” E shpalla atë, por nuk gjeta askënd që mund ta njihte, ku ai tha: “Ruaje numrin e saj, qesen dhe rripin e saj, dhe nëse pronari i saj paraqitet (atëherë ktheja atij), përndryshe përdore atë.” Kështu që e përdora atë. Unë (Shu‘ba) e takova atë (Salaman b. Kuhail) pas kësaj në Mekë, dhe ai tha: “Nuk e di nëse ai tha tre vjet apo një vit.” [1]
[1] Termi Luqata përfaqëson një pronë që një person e gjen të shtrirë në tokë dhe e merr për ta ruajtur si amanet. Në rrethana të zakonshme, është e lavdërueshme që ta mbash atë nën kujdesin tënd nëse e gjen. Sipas disa juristëve islamë, bëhet e detyrueshme për një person që të marrë në ngarkim një send të humbur nëse ekziston rreziku që ai të dëmtohet ose të humbasë nëse nuk ruhet. Sa i përket periudhës së ruajtjes së tij, zakonisht është një vit, por mund të zgjatet deri në tre vite, në varësi të natyrës së sendit. Nëse sendi është i vlefshëm dhe i lehtë për t’u ruajtur, periudha është më e gjatë; në raste të tjera, më e shkurtër. Gjatë kësaj kohe, ruajtësi i amanetit duhet të bëjë njoftime të rregullta për faktin se ka gjetur një send të humbur dhe se pronari i tij duhet ta kërkojë. Në fund të periudhës, nëse pronari nuk gjendet, ai mund ta përdorë atë në rast se ka nevojë ekonomike, ose ta japë për bamirësi nëse është në gjendje të mirë financiare. Nëse gjetësi i sendit të humbur e zbulon pronarin pas dhënies së tij për bamirësi, pronari ka dy opsione: ai mund ta miratojë dhe ta konfirmojë bamirësinë, ose të kërkojë sendin nga gjetësi, por vetëm nëse ky i fundit është në gjendje ta rimbursojë. Është e lavdërueshme të kujdesesh dhe të sigurosh ruajtjen e dhive dhe deleve të humbura, por jo të kafshëve si demat, kuajt dhe devetë. Argumenti i Imam Malik dhe Imam Shafi’i është se, në parim, nuk lejohet të marrësh pronën e tjetrit përveç kur ekziston rreziku i dëmtimit të saj. Në rastin e këtyre kafshëve, nuk ka një rrezik të tillë pasi ato janë në gjendje të mbrohen nga grabitqarët. Megjithatë, kjo nuk qëndron për dhitë dhe delet, të cilat duhet të merren në kujdes kur humbasin.
(Për më shumë detaje, shih Hidaya. A. H. Siddiqi, Sahih Muslim, Lahore: Sh. M. Ashraf, 1972, f. 806, shën. 2202).
