Sipërmarrësit janë portretizuar përgjithësisht si një grup njerëzish që dashurojnë rrezikun, punëtor dhe aventurierë. Në të vërtetë, “sipërmarrësi” (si dikush që merr përsipër), “ndërmarrje” dhe “aventurier” ishin midis termave të përdorur për sipërmarrësit para se gjuha angleze të importonte termin që tani përdoret nga frëngjishtja.
Sipërmarrësi: Nga mashtruesi te heroi
Termi “sipërmarrës” ka një histori interesante që, ashtu si shumica e ndërmarrjeve sipërmarrëse, përfshin një pikë të rëndësishme kthese. Ekonomisti Mark Thornton zbuloi se termi sipërmarrës fillimisht ishte përdorur ekskluzivisht për kontraktorët qeveritarë. Këta ishin zakonisht biznesmenë që ndërtuan për qeverinë dhe për këtë arsye kishin një fluks të njohur të ardhurash, siç përcaktohet nga kontrata e qeverisë, por kostoja e ndryshueshme dhe e pasigurt.
Këta sipërmarrës mund të (dhe arritën) të rrisin fitimet e tyre duke përdorur materiale dhe mënyra ndërtimi më të lira sesa kishin premtuar, duke ofruar cilësi më të ulët se sa pritej. Me fjalë të tjera, ata përdorën manovrime të ndryshme për përfitime personale. Si rezultat, këta sipërmarrës njiheshin gjerësisht si mashtrues. Ata sigurisht nuk u respektuan. Ky perceptim ndryshoi rrënjësisht, së bashku me kuptimin e fjalës, në vitet 1730. Hulumtimi i Thornton tregon se kuptimi i fjalës ndryshoi rrënjësisht, nga mashtruesi duke u përpjekur të merrte sa më shumë fitim të jetë e mundur nga të ardhurat fikse tek krijuesi i ndërmarrjeve që merren me kosto kryesisht të njohura, por të ardhura të panjohura. Pika e ndryshimit ishte e puna e një njeriu, Richard Cantillon.
Babai i vërtetë i ekonomisë
Cantillon ishte një bankier që kishte bërë një pasuri duke spekuluar për Ndërmarrjen Mississippi, por me mençuri u shmang para se të shpërthen flluska. Këto përvoja të biznesit i lejuan Cantillonit të zhvillonte një kuptim zyrtar të ekonomisë së tregut, dhe ai shtjelloi mendimet e tij në një libër, Essai sur la Nature du Commerce en Général. U botua pas vdekjes dhe në mënyrë anonime në 1755, duke prodhuar teorinë e parë të njohur të plotë ekonomike – gati gjysmë shekulli para Pasurisë së Kombeve të Adam Smithit (1776).
Libri është domethënës sepse Cantillon zhvillon një teori të sipërmarrjes mbi të cilën ai ndërton teorinë e tij ekonomike. Një punim nga Chris Brown dhe Thornton përshkruan rolin kritik të sipërmarrësit në teorinë e Cantillon si forca lëvizëse për prodhimin, zhvillimin dhe ndryshimin. Teoria e sipërmarrjes e Cantillon krijoi një kuptim të ri të fjalës. Ndikimi i librit të tij, dorëshkrimet e të cilit u qarkulluan gjerësisht për një çerek shekull përpara se të mund të botohej, ndryshoi kuptimin e fjalës në mendjen e publikut, për më tepër e solli në vëmendjen e studiuesve rolin e sipërmarrësit. Për shkak të ndikimit të tij të madh dhe të hershëm, ekonomisti Murray Rothbard, në punën e tij dy vëllimore mbi historinë e ekonomisë, mendoi se Cantillon duhet të konsiderohet babai i vërtetë i ekonomisë moderne.
Ndryshimi rrënjësor i fjalës
Ndikimi i jashtëzakonshëm, por vetëm i rishfaqur vetëm kohët e fundit në punën e Cantillon ndryshoi plotësisht kuptimin e fjalës dhe krijoi përdorimin tonë të tanishëm të këtij termi. Në vend që një ndërmarrës të shikohej si mashtrues, një sipërmarrës u bë heroi i krijimit.
Cantillon përcaktoi sipërmarrësit si këdo që ndërmerr projekte ku kostoja e prodhimit njihet ose mund të vlerësohet lehtësisht. Për rrjedhojë, ekziston një element sipërmarrës në pjesën më të madhe ose në të gjitha ndërmarrjet e biznesit. Sipërmarrja është në fund të fundit mbajtja e rrezikut sipërmarrës. Ajo duhet të jetë heroike dhe krijuese pasi veprimi kërkon që kostot e krijimit dhe kryerjes së prodhimit të përballohen përpara se të njihet kërkesa e tregut. Në një kuptim shumë të vërtetë, Cantillon pranoi se sipërmarrësit janë në biznesin e krijimit të së nesërmes Nëse biznesi i një sipërmarrësi specifik është apo jo revolucionar dhe prish potencialisht tregun, ai është një veprim krijues pa të cilin ekonomia nuk mund të përparojë dhe pa të cilën ne nuk mund të rrisim standardet tona të jetesës.
Pasqyrimi jashtëzakonisht i rëndësishëm i Cantillon nënkupton gjithashtu që klienti është sovran. Pavarësisht se sa premtuese beson sipërmarrësi që është oferta e tij, vlera e vërtetë nuk zbulohet deri në momentin e blerjes së produktit nga klienti. Dhe është mbi këtë që varet suksesi i çdo biznesi. Të gjithë sipërmarrësit me përvojë e dinë këtë, dhe kjo është ajo që Cantilloni kuptoi dhe tregoi tre shekuj më parë. /BM/
