PBB-ja globale do të bjerë ndjeshëm. Të gjithë ekspertët bien dakord për këtë. Ka qasje të ndryshme vetëm në masën e tkurrjes ekonomike dhe perspektivat afatmesme për një kthim në rritje.
Fondi Monetar Ndërkombëtar pret që ekonomia botërore të tkurret deri në vitin 2020 në vitin e ardhshëm me 11 trilionë euro.
“Ky është recesioni më i madh që nga përplasja financiare e vitit 1929,” tha një ekonomist kryesor i FMN, duke shtuar se “asnjë vend nuk do t’i mbijetojë krizës së padëmtuar.”
Si rezultat i krizës ekonomike, deficitet buxhetore në raport me PBB-në do të arrijnë pikën më të lartë që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.
Sipas Fondit, masat për mbështetjen e zhvillimit duhet të merren dhe vendet e pasura duhet të ndihmojnë edhe më të varfërit. Përveç kësaj, masa të rrepta shtrënguese duhet të merren pas përfundimit të pandemisë për të zvogëluar borxhin publik.
FMN vendos recesionin global në 4.9%, ndërsa për 2021 parashikon një rimëkëmbje graduale prej 5.4%. Sidoqoftë, këto vlerësime janë të vlefshme vetëm me kusht që të mos ketë një valë tjetër pandemie me imponimin e bllokimeve të reja, të cilat do të forconin çdo kthim në zhvillim.
Vendet e industrializuara, të “mallkuara”
Më pesimiste janë vlerësimet e Bankës Botërore, e cila “sheh” tkurrjen e ekonomisë botërore në 5.2%. Ekspertët nga organizata ndërkombëtare tregojnë se parashikimet e Bankës do të jenë më të këqija nëse masat e ashpra kufizuese në ekonomi dhe jetën publike shtrihen.
Në kushtet e vendeve të industrializuara, Banka Botërore po flet për një recesion prej 7% dhe në ekonomitë në zhvillim 2.5%. Në SHBA recesioni do të kalojë 6% dhe në BE 9%. Në ndryshim nga Kina, ku pandemia e koronavirusit filloi rreth një vit më parë, por tani jeta ekonomike është kthyer në normalitet, Banka Botërore pret rritje prej 1%.
Parashikimet e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe Bankës Botërore i referohen të ashtuquajturës “ekonomi reale”. Megjithatë, pamja në fushën financiare është e ndryshme. Në këtë fushë, çdo parashikim është veçanërisht i vështirë, pasi të dhënat për vëllimin e transaksioneve financiare janë rrallë të disponueshme.
Le të shohim një shembull. Në një kohë kur FMN parashikon një PBB globale të tkurrur prej 11 trilionë eurosh, banka zvicerane Credit Suisse regjistron në bilancet e saj gati 51 trilionë euro në derivate.
Krahasuar me 2007, një vit para shpërthimit të krizës financiare globale, 25% më shumë. Pavarësisht premtimeve të përsëritura të kufizimeve në aktivitetet e investimeve të bankave, vëllimi i derivateve po zgjerohet vazhdimisht.
Kur antidoti shndërrohet në helm
Tregtia e derivateve rritet si për shkak se fitimet nga produktet bankare konvencionale mbeten të pakta, por edhe sepse ka shumë para në tregun global që nuk po investohen. Sepse nga këndvështrimi i klientëve është shumë më e dobishme të përdoren mjete financiare për të rritur fitimet e tyre sesa të investojnë në ekonomi.
Në të njëjtën kohë, qeveritë dhe bankat qendrore vazhdojnë të shtypin para, të cilat më pas i hedhin në treg për të kompensuar prirjet deflacioniste, por edhe për të zvogëluar rrezikun e rënies ekonomike.
Në realitet, megjithatë, paratë e freskëta nuk kanalizohen në ekonomi, por përfundojnë në tregjet financiare. Si rezultat, Banka BIS për Zgjidhjet Ndërkombëtare me seli në Mbretërinë e Zvicrës vlerëson PBB-në e të gjitha vendeve të botës në 63 trilionë dollarë, ndërsa xhiroja totale me derivatet është rreth 630 trilionë. Kjo është dhjetë herë më shumë.
Si rezultat, paratë e reja që po shtypen po dëmtojnë më shumë sesa po sjellin përfitime, veçanërisht nëse jemi në grahmat e një krize të re ekonomike si ajo e vitit 2008.
